Böyle giderse ABD'ye bir kazak bile satamayız

Hazırgiyimde daralma eğilimine giren ABD pazarına düşük dolar kuru darbe vurdu. Hazırgiyim ihracatçısının ikinci büyük pazarı ABD'ye yaptığı ihracat yılın ilk dokuz ayında 1 milyar doların altına düştü. Türkiye'nin payını Çin, Hindistan, Endonezya ve Vietnam kaptı. Düşük dolar kuru, Türkiye'yi hazırgiyimde Avrupa Birliği'nden (AB) sonra ikinci büyük pazarı olan ABD pazarını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya getirdi. Yılın ilk 9 ayında ABD'ye yapılan genel ihracatta da yüzde 19,1 oranında ciddi bir düşüş yaşayan Türkiye'nin hazırgiyim ihracatı yüzde 20,4 oranında geriledi. Dolardaki düşüş nedeniyle Uzakdoğu ülkeleriyle fiyat rekabeti yapamayan Türkiye'nin ABD'ye 2004'te 1 milyar 523 milyon doların üzerinde olan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı 2005'te yüzde 16,8 azalarak 1 milyar 267 milyon dolara, 2006'da yüzde 20,4 düşüşle 1 milyar dolara, bu yılın ilk 9 ayında ise yüzde 20 gerileyerek 625 milyon dolar oldu. Türkiye'nin AB'den sonra ikinci büyük pazarı ABD'ye hazırgiyim ihracatında Türkiye'nin payı azalırken, Çin, Hindistan, Endonezya ve Vietnam'ın payı arttı. Dünyanın en büyük pazarlarından biri olan ve geçtiğimiz yıl sadece hazırgiyimde 87.4 milyar dolarlık ithalat yapan ABD pazarındaki bu tehlikeli düşüşü inceleme altına alan İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Ar-Ge Birimi, ABD ile Tekstil ve Konfeksiyon İlişkileri konulu bir rapor hazırladı. İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, doların düşüş eğiliminde olmasının ABD pazarına yönelik hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatına zarar verdiğini söyledi. Orakçıoğlu acil önlem alınmasını istedi. ABD'ye ihracat yapan Yeşim Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Şenol Şenkaya ise Türkiye'den ABD'ye mal satmanın neredeyse imkansız hale geldiğini söyledi. Toplam ihracat da düşüyor Rapora göre Türkiye'nin 2006'daki toplam ihracatının 4.9 milyar doları ABD'ye yapıldı. Genel ihracat içinde ABD'nin payı yüzde 5,9. Ancak ABD'ye hazırgiyim ihracatında olduğu gibi genel ihracatta da son yıllarda düşüş yaşanıyor. 2005'te yüzde 1, 2006'da yüzde 1,7 gibi küçük oranlarda artan ihracat 2007'nin ilk 9 ayında ise yüzde 19,1 düştü. Bu dönemde toplam ihracat yüzde 24 arttı. 2006'da Türkiye'nin 13.6 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı gerçekleştirdi. Bunun 1 milyar doları ABD'ye yapıldı. Buna göre Türkiye'nin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında ABD'nin payı yüzde 7,4 oldu. AB'den sonra Türkiye'nin ikinci büyük pazarı ABD. Ancak ABD'ye 2004'ten beri hazırgiyim ihracatında ciddi bir kan kaybı yaşanıyor. 2004'te 1 milyar 523 milyon dolar olan ihracat 2005'te yüzde 16,8 azalarak 1 milyar 267 milyon dolara, 2006'da ise yüzde 20,4 azalarak 1 milyar dolara geriledi. Bu yılın ilk 9 ayında da düşüş yüzde 20, ihracat ise 625 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemlerde Türkiye'nin genel hazır giyim ihracatında ciddi artışlar oldu. Bu düşüşe paralel olarak ABD'ye yapılan ihracatın toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payının da azaldığına dikkat çekilen raporda, 2004'te yüzde 12 olan payın 2005'te yüzde 9,4'e, 2006'da yüzde 7,4'e, 2007'nin ilk 9 ayında ise yüzde 5,4'e gerilediği vurgulandı. Türkiye'nin payı Uzakdoğu'ya Rapora göre ABD hazırgiyim ve konfeksiyon pazarında en büyük paya sırasıyla Çin, Meksika, Hindistan, Endonezya ve Vietnam'ın sahip. ABD hazırgiyim ithalatında yüzde 1,3 payı olan Türkiye'nin ise 22'nci sırada. Bu ülkelerden Meksika hariç diğer ülkelerin ihracatı her geçen yıl daha da artıyor. Çin'in ABD'ye olan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı 2006'da yüzde 17,7 artarak 25.9 milyar dolara, Hindistan'ın yüzde 6,1 artarak 4.6 milyar dolara, Endonezya'nın yüzde 26,7 artarak 3.9 milyar dolara, Vietnam'ın ise yüzde 18,1 artarak 3.4 milyar dolara çıktı. ABD'nin hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatında tedarik alanının artan oranda serbest ticaret anlaşması (STA) veya nitelikli sanayi bölgesi (NTB) olan ülkelere kaydığına dikkat çekilen rapora göre 2005'te 8.8 milyar dolar olan STA kapsamındaki ithalat 2006'da yüzde 33,2 artarak 11.7 milyar dolara, 2007'nin ilk 9 ayında ise yüzde 15,2 artarak 9.9 milyar dolara çıktı. NTB kapsamında yapılan ithalat 2005'te 1.5 milyar dolar iken 2006'da 1.8 milyar dolara ulaştı. ABD'nin ithalatının STA ve NTB kapsamındaki ülkelere yönelmesinden en çok Guatemala, El Salvador, Honduras, Nikaragua ve Mısır karlı çıktı. Tekstil ihracatında ise ABD pazarında bir sorun yok. İTKİB'in raporuna göre, Türkiye'nin toplam tekstil ihracatı içinde ABD'nin payı yüzde 4,3 ve Avrupa Birliği ve Rusya'dan sonra üçüncü büyük pazar. ABD'ye 2004'te 257 milyon dolar olan tekstil ihracatı 2005'te yüzde 3 artışla 265 milyon dolar, 2006'da ise çok fazla değişmeden 264.9 milyon dolar olarak gerçekleşen tekstil ihracatı, 2007'nin ilk 9 ayında ise yüzde 18,1 artarak 230 milyon dolara çıktı. “Rekabet yapmıyoruz acil önlem şart” Türkiye'de uygulanan makroekonomik politikalar ve ABD dolarının düşüş eğiliminde olması hazır giyim ve konfeksiyon ihracatının olumsuz etkileyen en önemli faktör. ABD dolarındaki düşüş nedeniyle Türkiye'nin pazarda Uzakdoğu ülkelerinin fiyata dayalı rekabetinde zorlanıyor. ABD’nin önemini dikkate alarak, bu pazara yönelik ihracatımızın düşüş trendini durdurmak ve pazardan daha fazla pay almak üzere acilen önlem alınmaya ihtiyaç var. ABD güya bizim stratejik ortağımız. Bu nasıl stratejik ortaklık? ABD, Mısır ve Ürdün gibi ülkelerle nitelikle sanayi bölgesi (NTB) anlaşması yaparken iş Türkiye'ye gelince tekstil ve konfeksiyon sektörünün NTB dışında bırakılmasını istiyor. Bu nedenle de Uzakdoğu ülkelerinin ABD'ye ihracatı artarken Mısır ve Ürdün gibi ülkeler NTB avantajıyla kendilerini koruyor, Türkiye'nin ise ihracatı her geçen yıl daha da azalıyor. Stratejik ortaksak NTB düzenlemesinin acilen tekstil ve konfeksiyon sektörünü de içerecek şekilde gündeme getirilmesini talep ediyoruz. Kemal Şahin: Çözümü Ürdün ve Mısır’da bulduk ABD pazarındaki orta sınıf alıcılara düşük marjlarla yüksek adetler yapıyorduk ve bu alanda çok da büyümüştük. Ancak geçen süre zarfında Türkiye yüzde 50 pahalandı. Dolar da düşünce Türkiye'nin fiyatları tutmaz oldu. Şahinler Holding olarak biz müşterilerimizinde talebiyle çözümü Ürdün ve Mısır'a fabrika kurmakta bulduk. Böylece hem değerli YTL'nin etkisinden kurtulduk hem de bu ülkeler NTB kapsamında olduğu için gümrüksüz ihracat yapabilme olanağına sahip olduk. Bu iki avantaj sayesinde Uzakdoğu ülkelerine karşı ABD pazarında dayanıyoruz. Ya aşırı değerli YTL konusuna bir çözüm bulunmalı ya da ihracata dayalı üretim yapan emek yoğun sektörler desteklenmeli. En azından istihdam üzerindeki yükler alınmalı, sektörel bazlı teşvikler verilmeli. Yeşim Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Şenol Şenkaya Daralma özellikle bu yıl çok şiddetli oldu. Ama kimse farkında değil. Türkiye'den ABD'ye mal satmak neredeyse imkansızlaştı. Yeşim Tekstil eskiden toplam ihracatının yüzde 50'sini ABD'ye yaparken bugün bu oran yüzde 15'lere kadar geriledi. Ağırlığı Avrupa pazarına verdik. Yarın birşey olur da euro değer kaybederse Türkiye çok daha fazla etkilenecek. O zaman ABD'ye yönelelim dendiğinde o pazar zaten olmayacak. ABD pazarındaki gelişmeleri görmezden gelmek stratejik olarak çok yanlış. Neredeyse 1.5 yıldır defalarca hükümetle konuştuk. Ama maliyetlerimizin düşürülmesi, rekabet gücümüzün artırılması yönündeki taleplerimize olumlu bir dönüş olmadı. Böyle devam ederse önümüzdeki yıl ABD pazarı en az yüzde 25 daha küçülecek ve bu gidişle de tamamen bitecek. Hazırgiyim ihracatında ABD'nin payı (%) 2004 12 2005 9,4 2006 7,4 2007* 5,4 ABD'ye hazırgiyim ihracat (milyon dolar) 2004 1.523 2005 1.267 2006 1.009 2007* 624 Toplam hazırgiyim ihracatı (milyon dolar) 2004 12.652 2005 13.422 2006 13.562 2007* 11.512 Türkiye'nin toplam ihracatı (milyon dolar) 2004 63.167 2005 73.476 2006 85.141 2007* 76.200 Türkiye'nin ABD'ye ihracatı (milyon dolar) 2004 4.860 2005 4.910 2006 4.995 2007* 3.125